مانداگارانا : بی‌شک معماری اسلامی در مقطع خاصی مدیون معماری ایرانی اسلامی یا بهتر بگوییم معماری شیعه است.
این‌که هنرمندان ایرانی به چه اندازه در رونق دین از طریق معماری خاص خویش در ساخت مساجد تاثیر گذارده بودند، چیزی نیست که تنها در کتاب‌های شیعی یافت شود بلکه امری است بدیهی که در تمامی کتاب‌های هنری جهان اسلام و حتی غیر اسلامی به آن اشاره شده است.
تاثیرپذیری بسیاری از بناهای عظیم جهان اسلام همچون مسجد الحرام از هنر معماری شیعی، در ساخت مسجد نشان‌دهنده عمق بالای تاثیر‌گذاری این حوزه در هنر جهان اسلام است.
به اعتقاد یک معمار، با وجود سابقه و تجربه‌ای که ایرانی‌ها از ساخت مساجد در کشور دارند، متاسفانه آنها در دوره‌ی کنونی به جای استفاده از این گنجینه و تکمیل کردن روند آن، هیچ بهره‌ای از این دانش نمی‌گیرند
حجت‌الاسلام محمدتقی قرائتی، رئیس موسسه مساجد ایران در جایی گفته است با آن که در تنوع معماری مساجد هیچ کشوری همانند ایران نیست، اما این معماری در مساجد کشور روبه فراموشی است و ایران از نظر تنوع معماری جایگاه خود را در صورت بی‌توجهی در آینده از دست می‌دهد.
اما آنچه در این میان حائز اهمیت است ...
اما آنچه در این میان حائز اهمیت است این که برخی مساجدی که در مرند ساخته می شود چیزی که در ساخت این مساجد شاهد هستیم معماری نیست، ساختمان‌سازی است
گفتنی است اگر این روزها بگوییم مساجدی در اکثر نقاط کشور همانند مرند همچون دیگر ادارات دولتی ساخته می‌شوند که جایی برای خواندن نماز هم دارند، چندان بیراه نرفته‌ایم
ساخت مساجد بر اساس الگوی جذب مخاطب نیست و این مکان‌یابی غلط وقتی به دلایل مختلف ازجمله وقفی بودن بسیاری از موارد موردنیاز برای ساخت یک مسجد همراه می‌شود، مسجدی زیبا پدید نمی‌آورد و در آینده ممکن است به فراموشی هویت مساجد ایرانی به معنای عام بینجامد
نماد‌های معماری مساجد در شهر مرند بیانگر فرهنگ ما نیستند، ضمن این‌که غنای فرهنگ گذشته را هم ندارند.می بایست اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان مرند در ساخت و ساز مساجد به معماری اسلامی مساجد توجه خاصی داشته باشد .
نگاهی بر مساجد تاریخی شهرستان مرند :
مسجد جامع شهرستان مرند
مطابق کتیبه محراب مسجد این بنای د‌ید‌نی در سال 731 هجری در زمان سلطنت ابوسعید بهاد‌رخان ایلخانی، در زمانی که تبریز پایتخت ایلخانیان بود از محل خیرات مردم مرند و جزیه‌ای که در آن زمان از افراد مسلمان می‌گرفتند توسط حسین بن محمود ابن‌تاج خواجه بازسازی شد. در حال حاضر کف مسجد سه پله (80 سانتی‌متر) از سطح کوچه مجاور در پایین‌‌تر است و د‌الانی به طول د‌وازد‌ه متر با سرطاق گنبد‌ی، ورود‌ی را به شبستانها مربوط می‌سازد.
محراب به عرض 75/2 و ارتفاع 6 متر در قسمت جنوبی مسجد واقع شده و مزین به آیات قرآنی به خط کوفی و گچبری‌های زیبا تزیین گشته است
مسجد بازار
مسجد بازار که در مد‌خل شهر مرند واقع شده است. این مسجد در حد‌ود 300 مترمربع مساحت دارد و بر روی چهار ستون سنگی استوانه‌ای قرار گرفته است که در نوع خود بی‌نظیر است. از ویژگی‌ها و جاذبه‌های این مسجد بنا بر اعتقاد‌ات مردم محل د‌فن مادر حضرت نوح است.
یادداشت از : مهدی درخشانی
منتشر شده در : پایگاه خبری مانداگارانا ، روزنامه کائنات
